نیمی از همه افرادی که بیماری طولانی مدت دارند بخاطر ناتندرستی روحی و روانی است. علت این امر در اغلب موارد اِسترس است. اگر طی یک مدت طولانی اِسترس داشته باشید و امکان بهبودی برای شما وجود نداشته باشد این احتمال وجود دارد که به عارضه خستگی مفرط دچار شوید که برطرف شدن آن ممکن است مدت زمان طولانی طول بکشد و علائم اخطار دهنده آن بایستی جدی گرفته شود.
عارضه خستگی مفرط یک خستگی عمیق جسمی و روحی است که بر اثر اِسترس طولانی مدت بدون تمدد اعصاب کافی بوجود می‌آید. عارضه خستگی مفرط را می‌توان در سه مرحله توصیف کرد.
شما ممکن است به ناراحتی‌های جسمی و روحی مانند دشواری تمرکز حواس، احساس پنیک (ترس ناگهانی)، دردهای انقباضی در ناحیه گردن و کمر یا سایر علائم فشار جسمی و روحی دچار شوید هنوز به زندگی روزمره ادامه بدهید. شما تلاش می‌کنید با عوامل اِسترس‌زا که با کار یا زندگی شخصی اجین هستند، مقابله کنید. در اغلب موارد خواب شما با نگرانی، سطحی و کوتاه بودن همراه است. خستگی، فراموشی و همه سایر علائم به آرامی بروز کرده و بتدریج افزایش می‌یابد. ممکن است به استراحت، اوقات فراغت، دوستان و علائق مختلف در اولویت قرار نگیرند. هرچه خسته تر و بی تمرکز تر باشید بیشتر مجبور می‌شوید به خود فشار بیاورید و سه مرتبه کنترل کنید که چیزی از قلم نیفتاده باشد.
برای بسیاری از افراد خود علائم می‌تواند باعث نگرانی شده و یک منبع اِسترس باشد. در مرحله ریسک مراجعه برای درمان علائم منفرد مختلف امری عادی است. بطور مثال ممکن است عفونت‌های مکرر، دردهای ماهیچه‌ای، مشکل خواب و سایر موارد باشد که شما آنها را مستقیماً به اِسترس بیش از حد ارتباط نمی‌دهید. اما بسیاری از افراد وقتی ارتباط را درک می‌کنند، شیوه زندگی خود را تغییر می‌دهند.
اگر وضعیت ادامه پیدا کند ممکن است وخیم و اضطراری شود. این در اغلب موارد سریع و ناگهانی رُخ می‌دهد که به آن اصطلاحاً «تصادم با دیوار» گفته می‌شود. مرحله اضطراری ممکن است تا چند هفته ادامه پیدا کند. ممکن است شما نتوانید از رختخواب بیرون بیایید، درست فکر کنید یا تمرکز حواس داشته باشید. توان شما برای انجام همزمان چند کار با هم از بین می‌رود. حس افسردگی و پنیک ممکن است بوجود بیاید که می‌تواند با یک بیماری اضطرابی یا افسردگی اشتباه گرفته شود.
وقتی بتدریج روی پاهای خود می‌ایستید ممکن است هنوز خیلی خسته باشید، در برابر اِسترس حساس بوده و با تمرکز حواس و حافظه مشکل داشته باشید. هرچه مرحله تمدد اعصاب بیشتر پیش برود توان شما مجدداً برای انجام امور روزمره بیشتر می‌شود. ولی عارضه خستگی مفرط در اغلب موارد باعث حساسیت بیشتر در برابر اِسترس می‌شود، حتی اگر سایر علائم برطرف شده باشند.
اگر به موقع کمک صحیحی دریافت کنید و از منابع مطلوبی برای تمدد اعصاب برخوردار باشید، در اغلب موارد کاملاً درمان شده و انگار علائم بیماری از بین رفته‌اند. عادی ترین روند در دوران بهبودی آنست که اول انرژی جسمانی باز میگردد، در حالیکه بهبودی مشکل حافظه، تمرکز حواس، حساسیت به اِسترس و توقعات زمان بیشتری طول می‌کشد. اغلب افرادی که به خستگی مفرط شدید مبتلا می‌شوند به مرور زمان بطور قابل ملاحظه‌ای بهتر می‌شوند، ولی ممکن است به درجات مختلف همان علائم را پس از سال‌های بسیار نیز احساس کنند.
علت بیمار شدن اغلب افراد از اِسترس، بدی محیط کار است. در اغلب موارد یک عدم تعادل بین توقعات و منابع، بطور مثال در خدمات درمانی، مدارس و مراقبت و نگهداری کار می‌کنند، وجود دارد.
در اغلب موارد آن فردی که اطرافیان تصور نمی‌کردند بیمار شود، مبتلا می‌شود. چنین فردی اغلب در کار با پشتکار و زرنگ است، مسئولیت سنگینی برای خانواده بر عهده می‌گیرد و نیازهای دیگران را به نیازهای خود اولویت می‌دهد. ۸۰ درصد مبتلایان زن هستند.
اگر شما احساس نکنید که روی وضعیت کار خود کنترل دارید و حس کنید از حمایت اجتماعی برخوردار نیستید، یا مورد تأیید و تشویق قرار نمی‌گیرید، مطابق نظر صندوق بیمههای اجتماعی (Försäkringskassan) ریسک بیماری ناشی از اِسترس شدیداً افزایش می‌یابد.
توجه داشتن به علائم اخطار دهند جسم و مراجعه به موقع برای دریافت کمک اهمیت دارد. اگر شما در معرض خطر مبتلا شدن به ناتندرستی ناشی از اِسترس قرار دارید بایستی برای دریافت کمک به درمانگاه یا واحد بهداشت و درمان شرکت‌ها مراجعه کنید. یک دکتر شما را معاینه جسمی کرده و به شرح ناراحتی‌های شما گوش می‌کند. برای رد کردن وجود سایر بیماری‌ها، اغلب یک آزمایش خون هم گرفته می‌شود.
اغلب افرادی که عارضه خستگی مفرط دارند بهبودی پیدا می‌کنند، حتی اگر مدت زیادی طول بکشد و به حساسیت بیشتر در برابر اِسترس منجر شود. از اینرو ریسک بازگشت عارضه نیز وجود دارد. ممکن است لازم باشد فشار کار خود را کاهش دهید یا مرخصی استعلاجی بگیرید تا شانسی برای تمدد اعصاب داشته باشید. تمرین‌های آرامش دهنده، تحرک جسمی و خواب خوب می‌تواند کمک کند و توقعات از خود را پایین بیاورید، برای دوستان و خانواده وقت صرف کنید و چیزهایی را که دوست دارید انجام دهید.
درمان این عارضه می‌تواند از گفتگودرمانی و فیزیوتراپی تشکیل شود که طی آن شما حس کردن علائم بدن نسبت به اِسترس را تمرین می‌کنید و همزمان به ابزاری برای درک و کنترل اِسترس مجهز می‌شوید.
مسئول بررسی علمی: والتر اوسیکا، سرپرست مرکز پایداری اجتماعی، انستیتوی کارولینسکا. متخصص طب داخلی، علوم قلب و روانپزشکی، سرپزشک ناحیه بهداری استکهلم.
آخرین تغییرات در متن 2024-01-09