عارضه تورِت و تیک چیست؟
عارضه تورِت به گروهی از تشخیصهای پزشکی تعلق دارد که کمتوانی/ناتوانی مغز و اعصاب نامیده میشوند که در آن کارکرد مغز با کارکرد نرمال آن تفاوت دارد. در اینگونه موارد علائم بصورت تیک های حرکات بدن یا کلامی بروز میکنند. تیک کم و بیش حرکات واکنشی بطور مثال چشمک زدن، شانه بالا انداختن، صاف کردن سینه یا دست زدن به اجسام مختلف است.
بسیاری از افراد تیک را بصورت زدن حرفهای زشت و اظهارنظرهای نامناسب تلقی میکنند. به آن کوپرولالیا گفته میشود و بخش اندکی از افراد دارای عارضه تورِت به آن مبتلا میشوند.
10 درصد افراد موقعی در دوران کودکی تیک داشتهاند ولی این در اغلب افراد گذرا است. 0/6 تا 1 درصد از افراد دچار تیک حرکات اعضای بدن و تکلم آنچنان شدیدی میشوند که تشخیص پزشکی عارضه تورِت به درستی مطرح میشود. لازمه تشخیص پزشکی عارضه تورِت همچنین آنست که تیک پیش از 18 سالگی آغاز شده و دستکم یک سال بدون وقفه ادامه داشته بوده باشد.
این کمتوانی/ناتوانی در پسران عادیتر و ارثی است.
عارضه تورِت چه تأثیری بر زندگی میگذارد؟
عارضه تورِت میتواند برای کودکانی که به تازگی مدرسه را شروع کردهاند فوقالعاده مشکلساز باشد. اینکه آنها خودشان صداها و حرکات را چگونه احساس میکنند، متفاوت است. اگر کودک علاوه بر این دارای دشواری خواندن و نوشتن هم باشد تمرکز حواس برایش فوقالعاده دشوار میشود.
اغلب افراد دارای عارضه تورِت همچنین تشخیص پزشکی آ.د.اچ.د (adhd) و بسیاری تشخیص پزشکی او.سی.دی (ocd) نیز دارند. این کمتوانی/ناتوانی میتواند بسیار متناوب بوده و از دورههایی با تیک فراوان و سایر دورهای به ندرت محسوس تشکیل شود. اِسترس برای بسیاری از افراد علائم بیماری را وخیمتر میکند.
علائم بیماری برای اغلب افراد در سنین بزرگسالی کاهش مییابد یا از بین میرود. اگر چنین نشود بسیاری از افراد تیک خود را به اندازهای کنترل میکنند که اطرافیان متوجه آن نمیشوند، و سپس در خلوت خود اجازه میدهند تیک نشو و نما کند.
اغلب افراد میتوانند علیرغم کمتوانی/ناتوانی خود زندگی خوب و اجتماعی داشته باشند. داشتن اطرافیان فهمیده اهمیت به سزایی دارد.
این کمتوانی/ناتوانی هیچ ارتباطی با استعداد هوشی ندارد. وجود ارتباط بین تورِت و استعداد خلاق، بطور مثال در موزارت موسیقیدان بحث و گفتگو شده است.
آیا بایستی برای دریافت کمک مراجعه کنم؟
اگر فرزندی دارید که برای مدتی طولانی از تیک رنج میبرد میتوانید برای دریافت کمک مراجعه کنید. ممکن است برای شما مشکل باشد که به علت ناراحتی کودک پی ببرید و هرچه کودک زودتر یک تشخیص پزشکی دریافت کند کنترل این کمتوانی/ناتوانی در دوران رشدونمو آسانتر میشود. اطرافیان با اطلاعات و دانش بیشتر متوجه میشوند که کنترل تیک برای فرد مبتلا توسط خودش مشکل است.
با توجه به سن و سال کودک میتوانید به درمانگاه، واحد بهداشت و تندرستی مدارس، روانپزشکی کودکان و نوجوانان (bup) یا درمانگاه کودکان مراجعه کنید. برای انجام یک تشخیص پزشکی، دکتر بایستی سایر علل تیک را منتفی کند.
درمان چگونه میتواند باشد؟
اگر تیک کودک کمتوانی/ناتوانی بسیار شدیدی ایجاد کند کمک تخصصی برای دریافت وجود دارد. علاوه بر اقدامات حمایتی فوقالعاده در مدرسه، درمان دارویی و رفتاردرمانی روانشناختی (KBT) نیز میتواند کمک کند. خویشاوندان نیز ممکن است به حمایت و آموزش نیاز داشته باشند تا بتوانند فرد مبتلا را حمایت کنند.
مسئول بررسی علمی: اریک دونِل، پرستار تخصصی در زمینه درمان روانپزشکی و معاون رئیس انجمن سراسری Attention
آخرین تغییرات در متن 2023-12-20