بیماری دو قطبی (بیپولار)

خُلق و خوی همه انسان‌ها در دوران‌های مختلف زندگی تغییر می‌کند. اگر بیماری دو قطبی داشته باشید دوره‌هایی را تجربه می‌کنید که وضعیت روحی شما شدیداً تغییر کرده است. در اینصورت دوره‌های زمانی افسردگی، شیدائی یا شبه شیدائی دارید. در بین این دوره‌های زمانی، اغلب طی چندین سال تندرست هستید.

بیماری دو قطبی (بیپولار) عود می‌کند

این دوره‌های زمانی عود یا دوره‌های بیماری نامیده می‌شوند. در یک دوره شیدائی یا شبه شیدائی فعالیت شما به مراتب از حد معمول بیشتر است و ممکن است شدیداً احساس سبک‌بالی کنید. برعکس می‌توانید دوره‌های افسردگی داشته باشید که طی آن دائماً مغموم هستید و سطح فعالیت شما شدیداً کاهش می‌یابد.

چگونگی تناوب دوران‌های عود در هر فردی متفاوت است و به نوع بیماری دو قطبی او بستگی دارد.

دوران‌های عود بیماری دست‌کم در آغاز می‌تواند با وقایع بیرونی، اِسترس و فشارهای عمومی بروز کند.

بطور معمول اولین علائم بیماری در دوران نوجوانی یا جوانی بروز می‌کند. این بیماری مادام‌العمر است به این معنی که ریسک عود بیماری بهمراه شما است، ولی با درمان می‌توانید از عود بیماری در دوره‌های طولانی جلوگیری کنید. ریسک مبتلا شدن به بیماری دو قطبی در مقطعی از زندگی یک یا دو درصد است و تقریباً در سراسر جهان یکسان است.

شیدائی و شبه شیدائی چیست؟

شیدائی و شبه شیدائی می‌تواند باعث شود شما قوه قضاوت خود را از دست بدهید، که روی روابط، کار و وضع مالی شما تأثیر می‌گذارد. بطور مثال ممکن است شما پروژه‌های مختلفی را آغاز کنید، سرخوش شوید، بطور اغراق‌آمیز اجتماعی شوید و دست به کارهایی بزنید که کم و بیش عواقب جدی به دنبال داشته باشد. در اغلب موارد بسیار فعال هستید و خیلی کم به خواب نیاز دارید. اعتماد بنفس شما نسبت به حد معمول فوق‌العاده بالاست و اگر کسی اید‌های درخشان شما، مانند عاشقی، عیش و نوش شبانه و همه پروژه‌هایی را که آغاز کرده‌اید را زیر سوال ببرد، ناراحت می‌شوید.

پیشوند hupo ریشه یونانی دارد و به معنی کمتر و غیرکامل است. علائم شبه شیدائی و شیدائی مشابه هستند، ولی علائم شیدائی شدیدتر است. شما در دوران شیدائی به آسانی درک از واقعیات را از دست می‌دهید و ممکن است دچار جنون روانی بشوید. در دوران شبه شیدائی درک از واقعیات را از دست نمی‌دهید و علائم بیماری شدت کتری دارد. معمولاً پس از دوره‌های شیدائی و شبه شیدائی دچار افسردگی می‌شوید. این افسردگی می‌تواند به قدری شدید شود که شما دچار افکار و طرح‌های خودکشی می‌شوید. گاهی اوقات به قدری دشوار است که شما اقدام به خودکشی می‌کنید.

علت بیماری دو قطبی (بیپولار) چیست؟

بزرگترین عامل ریسک بیماری دو قطبی ژنتیکی است. از اینرو در اغلب موارد سایر افراد خانواده یا خویشاوندان مبتلا هستند.

انواع مختلف بیماری دو قطبی (بیپولار)

زیرمجموعه‌های بیماری دو قطبی وجود دارد، از همه عادی تر آنست که این بیماری بطور کلی به نوع 1 و نوع 2 تقسیم می‌شود. در نوع 1 شما دست‌کم یک شیدائی و در اغلب موارد افسردگی نیز داشته‌اید. در نوع 2 دوره‌های شبه شیدائی و افسردگی را تجربه کرده‌اید، ولی دچار شیدائی شدید نشده‌اید.

چه کمکی برای دریافت وجود دارد؟

اگر تصور می‌کنید که بیماری دو قطبی دارید بایستی به بخش پذیرش روانپزشکی مراجعه کنید. در آنجا آنها یک بررسی مقدماتی انجام می‌دهند. پس از آن از شما تحقیقات می‌شود که نشان می‌دهد که شما بیماری دو قطبی دارید یا نه.

درمان پیشگیرانه موثر وجود دارد که مهم است آنرا دریافت کرد چون این بیماری می‌تواند روی همه زندگی شما تأثیر بگذارد و ریسک خودکشی شدید است. شما به درمان دارویی، هم برای جلوگیری از عود بیماری و هم برای پیشگیری از ریسک عودهای مجدد بیماری نیاز دارید. هم شما و هم اطرافیان شما به دانش و آگاهی در باره این بیماری نیاز دارید تا علائم اولیه آنرا یاد بگیرید و ریسک عود بیماری را کاهش دهید. از اینرو معمولاً به شما و خویشاوندان‌تان آموزش ارائه می‌شود.

یک گفتگوی مطلوب با درمانگر‌تان مهم است. برخی از افراد به روان‌درمانی نیاز دارند. یک شیوه دیگر برای جلوگیری از دوره‌های جدید بیماری آنست که تنظیم یک برنامه اجرائی برای مواقعی است که شما یا اطرافیان‌تان متوجه علائم زودرس عود کردن بیماری می‌شوند. همچنین ممکن است مدتی مرخصی استعلاجی، و در صورت نیاز حتی بستری شدن در بیمارستان ضروری باشد.

مسئول بررسی علمی: میکائیل لاندِن، پروفسور روانپزشکی و سرپزشک بیمارستان دانشگاهی.

آخرین تغییرات در متن 2023-12-07